«Μπρα ντε φερ» τραπεζών με επιχειρήσεις

Η ανακεφαλαιοποίηση έγινε, ανοίγει ο φάκελος "χορηγήσεις". Να μπει τέλος στο μαρτύριο της σταγόνας ζητά η αγορά. Ρεαλιστικά σχέδια αναδιάρθρωσης και λεφτά από τους "έχοντες" θέλουν οι τράπεζες. Τα επιτόκια δανεισμού και οι προοπτικές. 

του Στέφανου Κοτζαμάνη

H δήλωση της διοίκησης της Nutriart που επιρρίπτει ευθύνες στις πιστώτριες τράπεζες για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η εισηγμένη (καθυστέρησαν την υλοποίηση του προγράμματος αναδιοργάνωσης), όσο και αν απέκρυψε τις ευθύνες της, είχε την υποστήριξη από μεγάλο μέρος του επιχειρηματικού κόσμου.

Δεν είναι μόνο η αδυναμία των τραπεζών να χορηγήσουν ρευστότητα, γεγονός που προκαλεί τη δυσφορία πολλών επιχειρηματιών. Είναι και η πολύ μεγάλη διάρκεια των διαπραγματεύσεων που απαιτείται για να ολοκληρωθεί μια διαδικασία αναχρηματοδότησης. 


«Οι συζητήσεις κρατούν σε πολλές περιπτώσεις πάνω από ένα ή και δύο χρόνια, με αποτέλεσμα να χάνεται πολύτιμος χρόνος αντίδρασης από τις εταιρείες, να αμφισβητείται η αξιοπιστία τους στην αγορά και τελικά όταν οι δύο πλευρές βρίσκονται κοντά σε συμφωνία να διαπιστώνεται ότι τα προηγούμενα μέτρα δεν αρκούν, επειδή στο διάστημα που μεσολάβησε η κατάσταση στην εταιρεία επιδεινώθηκε», αναφέρει χαρακτηριστικά υψηλόβαθμο στέλεχος εισηγμένης.
Άλλο στέλεχος της αγοράς υποστηρίζει πως για καιρό οι τράπεζες απλώς δάνειζαν την εταιρεία με ποσά που αρκούσαν μόνο για την πληρωμή της μισθοδοσίας, με αποτέλεσμα η επιχείρηση να χάσει μέρος των προμηθευτών της και φυσικά μεγαλύτερο ποσοστό της πελατείας της. Σύμφωνα με τον ίδιο, η εταιρεία βυθιζόταν μέρα με τη μέρα, την ώρα που οι τόκοι την έπνιγαν και ο δανεισμός της μεγάλωνε. «Πώς μέσα σε τέτοιες συνθήκες να υλοποιήσει κάποιος το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης με συνέπεια;», αναρωτήθηκε.
Παράπονα όμως με τις τράπεζες δεν έχουν μόνο οι επιχειρήσεις που δεν είναι σε θέση να αποπληρώσουν το δανεισμό τους. Έχουν και πολλές άλλες.
Στον κλωστοϋφαντουργικό κλάδο, για παράδειγμα, υπάρχουν παράπονα ότι οι τράπεζες έκλεισαν την κάνουλα ακόμη και σε υγιείς εταιρείες οι οποίες με τη σειρά τους δεν μπορούσαν να πουλήσουν στο εξωτερικό επειδή δεν είχαν ρευστότητα να αγοράσουν πρώτη ύλη.
Στον χώρο της πληροφορικής, υγιείς εταιρείες του κλάδου παραπονούνται σε τράπεζες επειδή δυσκολεύονται ιδιαίτερα να πάρουν όχι μόνο δάνεια, αλλά και εγγυητικές επιστολές ακόμη και για έργα που η είσπραξή τους είναι κατά 95% εξασφαλισμένη από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην αγορά του real estate η νέα διανειοδότηση πλέον αποτελεί άγνωστη λέξη, με τις τράπεζες να ζητούν αυξημένα επιτόκια από τους ιδιοκτήτες των ακινήτων, όταν οι τελευταίοι έχουν αναγκαστεί να μειώσουν τα ενοίκιά τους κατά μέσο όρο κατά 50% προκειμένου να κρατήσουν μισθωμένα τα ακίνητά τους.
Οι κλινικές και τα διαγνωστικά κέντρα χρεώνονται με υψηλότερα επιτόκια σήμερα, έναντι των πολυετών απαιτήσεων που έχουν από το ελληνικό δημόσιο και στην καλύτερη περίπτωση θα εισπράξουν μετά από ένα αξιοσημείωτο «κούρεμα» (πέραν του ήδη ψηφισμένου, επικρέμαται και δεύτερο).
Γενικότερα, οι επιχειρηματίες ζητούν όχι μόνο ανετότερη χρηματοδότηση στις επιχειρήσεις που σώζονται (συνεχίστηκε και το πρώτο πεντάμηνο του 2013 η συρρίκνωση της πιστωτικής επέκτασης κατά 3,7% και ειδικότερα στις επιχειρήσεις κατά 3,4%), αλλά και μειωμένα επιτόκια κοντά στα επίπεδα των ανταγωνιστών τους στις χώρες της ευρωζώνης (η ΒΙΟΧΑΛΚΟ για παράδειγμα θα εξοικονομούσε κάθε χρόνο γύρω στα 40 εκατ. ευρώ από τόκους, αν είχε την έδρα της στη Βόρεια Ευρώπη).

Η άλλη όψη

Ψυχραιμότεροι άνθρωποι της αγοράς αποδίδουν τις πολύ μεγάλες καθυστερήσεις σε παράγοντες όπως τα διαφορετικά συμφέροντα κάθε μιας από τις τράπεζες που εμπλέκονται στο κοινοπρακτικό σχήμα, στο κλίμα αβεβαιότητας που είχε προκαλέσει η παρατεταμένη περίοδος της επανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών (μέχρι να ολοκληρωθεί διήρκεσε κοντά στα δύο έτη), αλλά και στο γεγονός ότι τα πιστωτικά ιδρύματα όλο αυτό το διάστημα είχαν άλλες προτεραιότητες, όπως η προσέλκυση καταθέσεων, η διαφύλαξη της ρευστότητάς τους και η όσο το δυνατόν μικρότερη ανάληψη νέων κινδύνων.
Η όλη κατάσταση μάλιστα ίσως να μπλέχτηκε ακόμη περισσότερο το τελευταίο χρονικό διάστημα με τις μαζικές συγχωνεύσεις τραπεζών, καθώς συγκεκριμένα τραπεζικά στελέχη βρέθηκαν επιφορτισμένα με νέα και μεγάλου ύψους ανείσπρακτα δάνεια, τα οποία δεν είχαν χειριστεί και δεν γνώριζαν στο παρελθόν.

Η άποψη των τραπεζιτών

Τραπεζικοί κύκλοι, από την άλλη πλευρά, υποστηρίζουν πως τα πράγματα δεν είναι πάντοτε όπως τα παρουσιάζουν οι διοικήσεις των επιχειρήσεων. «Ορισμένοι ιδιοκτήτες εταιρειών ζητούν από τις τράπεζες να σώσουν τις επιχειρήσεις τους, χωρίς οι ίδιοι να βάλουν το χέρι στην τσέπη, αν και διαθέτουν υψηλή περιουσία. Ζητούν από τις τράπεζες, δηλαδή, να διακινδυνεύσουν τα λεφτά των καταθετών τους και των μετόχων τους και οι ίδιοι να μη διακινδυνεύσουν τίποτε. Επίσης, ορισμένες φορές οι επιχειρηματίες δίνουν στις τράπεζες ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης γραμμένο στο πόδι και με ασήμαντες πιθανότητες επιτυχίας. Με άλλα λόγια, επειδή οι ίδιοι δεν πιστεύουν στις προοπτικές των εταιρειών τους, καλούν τις τράπεζες να βγάλουν το φίδι από την τρύπα, αναλαμβάνοντας το σύνολο του κινδύνου».
Με αυτήν την άποψη συμφωνεί και γνωστός επιχειρηματίας, ο οποίος δήλωσε: «Μην ακούτε τις υπερβολές ορισμένων επιχειρηματιών. Εμείς όταν αντιμετωπίσαμε πρόβλημα, ειδοποιήσαμε έγκαιρα τις τράπεζες, συνεργαστήκαμε απρόσκοπτα μαζί τους και τελικά βρήκαμε κάποια λύση».

H επόμενη μέρα

Σε κάθε περίπτωση, οι ελπίδες τώρα έγκεινται στην επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, η οποία ολοκληρώθηκε με επιτυχία. Κυβερνητικός στόχος, με τον οποίο συμφωνούν όλες οι πλευρές, είναι η μείωση των επιτοκίων σε καταθέσεις και χορηγήσεις και επιπρόσθετα η χορήγηση πρόσθετης ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.
Ωστόσο, ακόμη και σύμφωνα με τις πλέον αισιόδοξες εκτιμήσεις, οι παραπάνω κινήσεις θα γίνουν σταδιακά και θα απαιτήσουν πολύ χρόνο. Γι' αυτό και ζητείται ολοένα και περισσότερο η συνδρομή χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.